GOED GEZIEN - zaterdag 19 maart 2016

'Ondanks dat er in ‘Hardnekkige mist’ wel enkele gevaarlijke momenten zitten en er een continue dreiging aanwezig is, lijkt het niet zo dat het de bedoeling van de auteur is geweest een thriller te schrijven. De Jonghe heeft veel aandacht besteed aan de gedachtenvorming vanuit de verschillende religiën. Als dat het hoofddoel is geweest dan luidt de conclusie dat hij daar volledig in is geslaagd. Zou het toch een thriller moeten zijn dan mist dit verhaal de typisch opbouwende spanningslijn die bij thrillers zo onderscheidend aanwezig zijn.' (Cees van Rhienen, recensie)

Ik kan alleen maar bevestigen: ik heb nooit een 'zuivere' thriller geschreven (misdaad, misdadiger, politieman, puzzel, oplossing). Wel heb ik altijd geprobeerd een spannend verhaal te vertellen, over mensen en hun tekortkomingen. Want ligt daar niet het enige dat interessant is voor een schrijver en zijn lezers? Leonard Cohen verwoordde het prachtig: 'There is crack in ev'rything, that's how the light gets in'. In mijn personages zit een serieuze barst, ze zijn kwetsbaar en hun zelfverdediging laat te wensen over. Neem nu Roel Verstraeten. Om zijn relatie te redden, stemt hij erin toe zich te laten gebruiken om de dader van een dodelijk ongeval (?) te laten ontsnappen. Om te beginnen redt hij daarmee zijn relatie niet, moet hij zich tevredenstellen met een troostprijs en achteraf vaststellen dat hij eigenlijk een moord heeft helpen toedekken. Het is fataal voor zijn zelfvertrouwen en zijn vertrouwen in de mensheid. Er blijft alleen Spitsbergen.

De twee jongens, de Marokkanen uit Mechelen, lopen niet alleen verloren in het hun onbekende Borgerhout, ze zijn ook allebei verloren gelopen in het leven. Bij allebei speelt de 'dehumanisering' (Sarah Bracke) een doorslaande rol. Ze voelen zich om verschillende redenen uitgesloten, niet erkend, en twijfelen aan hun identiteit. Dat is het sterkste bij 'Ali', kind van twee culturen, waarbij de vader voor een Westerse cultuur staat die agnostisch, hedonistisch en technocratisch is, wat zorgt voor een boel onbeantwoorde vragen, en moeder voor familie, warmte, armoede en verlatenheid. Zijn pogingen om aan de armoede te ontsnappen zijn tot mislukken gedoemd en trekken hem nog dieper in de ellende. Tegelijk neemt zijn wrok toe om de ongestrafte misdaden van de 'blanken'. Het is deze dehumanisering die hem in de richting van het extremisme drijft.

Van Rhienen heeft gelijk als hij schrijft dat er altijd een 'verborgen moraal' in mijn werk zit. Ik zou het veeleer een 'thema' noemen, en ik denk dat de meeste boeken (en andere kunstuitingen) een thema hebben. Ik probeer uiteraard dat thema te 'verbergen': als het aan de oppervlakte ligt, wordt het ook 'oppervlakkig'. Geen enkele misdaad mag ongestraft blijven, dat staat voor mij als een paal boven water. Maar als er door omstandigheden moet gekozen worden welke misdaad wel en welke niet, dan moeten de zwaarste misdaden eerst aan de beurt komen. De grote Mandela besefte dat toen hij na de val van het Apartheidsregime weigerde de kleine garnalen (politieambtenaren) te laten veroordelen terwijl de opdrachtgevers (de politici) ongemoeid zouden worden gelaten. Dat is wat Mawlay bedoelt als het over 'groot kwaad en klein kwaad' heeft. Om het over vandaag te hebben: in Syrië worden door alle partijen misdaden gepleegd (HRW). Toch is er hier ook groot en klein kwaad. Als ik mag geloven wat de pers ons meedeelt, zou het verkeerd zijn de Koerden voor de rechtbank te brengen alvorens dat gebeurd is met de leiders van IS of met Assad.


Terug naar de vorige pagina >