FASCISME - maandag 13 maart 2017 |
Tegenwoordig vliegt de term 'fascisme' je elke dag twintig
keer om de oren. We weten al tijden dat ze Trump dat etiket hebben opgeplakt,
Poetin en Erdogan dragen het ook, de Hongaarse Orban en de Poolse Kaczyński
lopen ermee rond, het hangt aan Le Pens handtas, Bart De Wever heeft het op z'n
voorhoofd staan, de Duitsers hebben het deze week gekregen (die weten wat het
is) en nu zelfs die mondige Nederlanders. Je voelt je straks nog onbelangrijk
als niemand je een fascist noemt.
Ik moet voor mezelf toch eens nagaan wat dat nu eigenlijk
is, fascisme. Even googelen: '… Heden ten dage heeft het de betekenis gekregen
van een regeringssysteem dat op dat van Mussolini lijkt, met andere woorden een
systeem dat de natie boven het individu stelt, met als uitvloeisel een in zo'n
systeem legitiem gebruik van geweld, moderne propagandatechnieken en censuur om
politieke tegenstand de kop in te drukken en daarmee het bestaan van het
systeem te waarborgen. Vaak worden in een dergelijk systeem de economie en de sociale
maatschappij verregaand van bovenaf gecontroleerd en gereglementeerd, waarbij nationalisme
(en in het bijzonder etnisch nationalisme), wordt omhelsd.' (Wikipedia)
Puur en zuiver fascisme kwam dus in de eerste helft van de
voorbije eeuw voor in Italië, toen duce Mussolini het land leidde; vandaag zijn
er alleen lookalikes. Van alle kenmerken is volgens mij de censuur, de afwezigheid
van tegenspraak, het belangrijkste bij alle ondemocratische systemen. Hitler,
Stalin, Pol Pot en co waren geen fascisten pur sang maar hadden een al even
funest systeem dat alleen kon overleven door alle andere meningen monddood te
maken; eenmaal zover viel al de rest hen gratis in de schoot. Heb je de media
op zak, dan win je elke verkiezing, elke plebisciet, elke discussie, verberg je
elke misdaad, doe je met rechters wat je wilt, steel je en graai je naar
believen en kun je levenslang aan de macht blijven. Daarom heeft David Van
Reybrouck, en voor hem Popper, overschot van gelijk wanneer hij stelt dat
verkiezingen niet de essentie van de democratie uitmaken. Persvrijheid (en
wisseling van de macht) daarentegen wel.
Als ik de definitie van fascisme zo bekijk, denk ik wel dat
de Hongaren, de Polen, de Russen en de Turken in de gevarenzone zitten. Ik
geloof niet dat Trump of De Wever de bedoeling hebben perscensuur in te voeren,
en het is compleet absurd er Duitsland of Nederland van te beschuldigen. Op die
manier banaliseer je het woord, 'fascist' wordt een scheldwoord als een ander,
en daarvoor is het te is gevaarlijk; op de duur worden de echte fascisten aan
het gezicht onttrokken.
En dat die bestaan, daaraan mag niet getwijfeld worden.